Meditatie & tekenen
Voor mij was het het kunnen ervaren van mindfulness een van de redenen om met Zen tekenen als meditatietechniek te beginnen. Ik begon schetsen en tekeningen te maken in rustige parken en overvolle binnensteden, in drukke wachtkamers vol mensen en in rustige restaurants en in druk openbaar vervoer. Ik tekende dieren, bomen, planten, bloemen en mensen in allerlei houdingen en in allerlei omstandigheden en combineerde tekenen met andere technieken. Hoe meer ik met de Zen tekentechniek oefende, hoe gemakkelijker het werd om de juiste gemoedstoestand te bereiken. Zen tekenen hielp me ook om meer bewust te worden. Het confronteerde me bijvoorbeeld met het feit dat ik het resultaat van elke schets en elke tekening die ik maakte wilde controleren, bovendien maakte het me bewust dat ik de behoefte had om het leven zelf te beheersen. Het accepteren van deze 'drang' voelde als een rit in een achtbaan zonder veiligheidsgordel, maar toen ik me uiteindelijk overgaf en 'losliet', merkte ik dat beetje bij beetje mijn tekeningen begonnen te verbeteren. Dit voelde niet alleen als een enorme bevrijding, maar het deed me ook beseffen dat leren leuk en moeiteloos kan zijn.
Zelfreflectie
Het voordeel van het gebruik van Zen tekenen als meditatietechniek is dat elke tekening kan worden gebruikt als een spiegel van uw eigen gemoedstoestand. Zo kan het gebeuren dat je tijdens het tekenen door iets wordt afgeleid: je zult dan op jouw papier zien dat de contourlijn die je aan het tekenen was, niet goed van vorm is. Maak je dan geen zorgen over deze 'fout' op je papier, vraag jezelf gewoon af "wat heeft mij afgeleid en waarom is dit zojuist gebeurd"? Datzelfde zie ik gebeuren in mijn lessen en workshops: daar is het niet ongebruikelijk dat de meeste mensen nog steeds de drang hebben om even naar hun papier te kijken, omdat ze niet kunnen geloven dat ze kunnen tekenen zonder naar hun tekening te kijken. Alleen al deze gedachte zal hen afleiden en het eventjes 'spieken' hoe hun tekening er eigenlijk uitziet kan ertoe leiden dat hun tekenreflex stopt met werken. Een ander veel voorkomend verschijnsel is wanneer onze luie geest het overneemt van onze concentratie en focus. In plaats van ons te blijven concentreren en elk detail te zien, besluit onze geest bij benadering te tekenen. Wanneer je bijvoorbeeld een gekarteld blad tekent, begin je elke inkeping die je ziet gewoon over te slaan en in plaats daarvan een 'zaagvorm' te tekenen die er niet werkelijk is. De uitdaging is om dan opnieuw te beginnen en met de grootste aandacht voor elk detail verder tekenen. In mijn boek 'The miracle of Zendrawing' (onderdeel van het Zen drawing pack) introduceer ik twee soorten persoonlijke stijlen als het gaat om tekenen: 'bevers' en 'wasberen'. Serieuze 'bevers' lopen vaak vast in de vele details die zij willen tekenen en moeten leren om het te gedetailleerd te willen tekenen, los te laten. De slordige en veel sneller tekenende wasberen moeten leren om zich meer op details te concentreren en wat langzamer te gaan tekenen.
Je hart openen
Zodra je begint met Zen tekenen, oefen je ook Zen-zien, zoals Frederick Franck het vroeger noemde. 'Zien' wordt zelfs belangrijker dan tekenen en als je wilt, kun je zelfs besluiten om te stoppen met tekenen en van het moment te genieten. Als je op deze manier tekent, kun je zelfs een moment van verbinding met je onderwerp ervaren alsof alles om je heen wegvalt en de tijd stilstaat. Wanneer je toestaat dat deze ervaring jouw hart opent -wat een uitdaging kan zijn- kun je verbonden raken met dingen die eerst niet relevant voor je waren. Het is alsof je hart spreekt tot het hart van waar je ook naar kijkt. Zelfs een eenvoudig blad of bloem kan adembenemend zijn en de dingen die je tekent en ziet, zullen nooit meer hetzelfde zijn als je ze door je eigen hart hebt gezien en ervaren.
Magische momenten
De afgelopen jaren heb ik talloze geweldige en wonderlijke momenten tijdens het tekenen en schilderen meegemaakt. Meer dan eens zaten vlinders onbeweeglijk op hun plek tot het moment dat mijn pen of penseel het papier voor de laatste keer raakte. Dat was zo soms wonderbaarlijk, dat het zelfs mensen om me heen was opgevallen. Ik heb bloemen van kleur zien veranderen terwijl ik aan het tekenen was. Ik heb het meegemaakt dat vrienden die op visite zouden komen terwijl ik me aan haasten was om een bepaalde tekening of bepaald schilderij af te krijgen, óf te laat kwamen óf vast kwamen te zitten in het verkeer en pas bij mij thuis aanbelden als ik net klaar was met schilderen of tekenen. Ik heb met allerlei mensen die me zagen tekenen of schilderen de meest wonderlijke gesprekken gevoerd over de meest uiteenlopende zaken. Bij al deze momenten was het alsof de tijd zich aanpaste aan mijn tekenbehoeften en het universum als het ware zei: "ga door, maak je geen zorgen, terwijl jij aan het tekenen bent, zal ik al het andere regelen".
Op zulke momenten realiseerde ik me dat ik inderdaad verbonden ben met al het andere om me heen.