De beroerte van mijn vader
Begin 2016 kreeg mijn toen 65-jarige vader een reeks beroertes die zijn toenmalige leven uiteindelijk enorm op zijn kop zouden zetten. Zijn linkerhersenhelft raakte beschadigd op 7 verschillende plekken in de hersenen en hij had faalsymptomen aan zijn rechterkant van het lichaam, waardoor hij niet in staat was om te lopen of zijn hand en rechterarm te gebruiken. Daarnaast faalde zijn geheugen, kon hij niet lezen of schrijven en werd zijn gezichtsvermogen sterk aangetast door Hemianopsia. Als dochter en psycholoog gaf het me een diepgaand inzicht in het functioneren van het brein van mijn vader: hij kon woorden spellen, maar kon ze niet lezen. Hij kon letters in de lucht schrijven met zijn vinger, maar hij kon letters niet herkennen als hij ze op papier zag. Hij kon dieren beschrijven, maar hij herkende ze niet op foto's. Het was een verschrikkelijke nachtmerrie van mijn vader, omdat hij graag in de natuur wandelde en een boek las. Kortom, de wereld zoals hij die kende, viel uiteen en hij moest zijn leven opnieuw opbouwen. Gelukkig voor mij en mijn gezin, kreeg hij veel zorg in een revalidatiecentrum en boekte hij in korte tijd grote vooruitgang. Hij leerde weer opnieuw lopen en leerde opnieuw woorden en dieren te herkennen. Daarnaast moest hij opnieuw leren schrijven.
Na een paar weken begon hij meer controle over zijn rechterarm en hand te krijgen, dus besloot ik te kijken of Zen tekenen een goede oefening voor hem zou kunnen zijn om zijn visie, geheugen, concentratiebereik en fijne motoriek te stimuleren. Om eerlijk te zijn, is mijn vader niet het 'tekentype', dus toen ik hem kort na zijn beroerte, vroeg om een ooievaar te tekenen -een van zijn favoriete vogels- was dit de tekening die hij maakte ...
Op basis van deze tekening waren mijn verwachtingen niet erg hoog toen we enkele weken later begonnen met oefenen. Ik moest hem helpen weer grip op zijn potlood te krijgen want soms vloog zijn potlood uit zijn handen alsof het een stuk natte zeep was. In eerste instantie vroeg Ik hem om rechte lijnen en symbolen uit het geheugen te tekenen. Dat ging eigenlijk heel goed, dus ik vroeg hem daarna om opnieuw een ooievaar te tekenen -zie de onderstaande foto- één uit het geheugen (bovenkant van het papier) en één vanaf een foto (onderkant van het papier). Zoals je kunt zien, waren ze bijna identiek en veel beter dan de tekening in rode pen die hij weken eerder had gemaakt (foto hierboven).
Een van de oefeningen in Zen tekenen wordt 'blind contourtekenen' genoemd, dus besloot ik dit met mijn vader te gaan oefenen. Toen ik hem vroeg om het blad een Ginko-boom te tekenen, merkte ik dat het veel gemakkelijker voor hem was om de linkerkant van het blad te tekenen, dan de rechterkant van datzelfde blad te tekenen. Dat had op dat moment misschien iets te maken met de motoriek van zijn arm, maar toen ik hem vroeg om -dit keer met de blinde contourtechniek- opnieuw dezelfde ooievaar te tekenen, was het resultaat -zoals je kunt zien in de onderstaande afbeelding- voor ons allebei een grote verrassing!
Omdat mijn vader heel enthousiast aan het tekenen sloeg en hij voor zijn doen snel vooruit ging, vroeg ik hem op een gegeven moment om zijn favoriete vogel de ijsvogel (hieronder links) te tekenen. Hij tekende ook een lepelaar en schreef de naam van de vogel in het Nederlands uit zichzelf onder de tekening (hieronder rechts). Dat was het moment dat het mij op viel dat zijn schrijven ook was verbeterd als gevolg van het oefenen met Zen tekenen. Grappig genoeg moest ik hem op een gegeven moment laten stoppen met tekenen om wat rust nemen. Zo werd Zen tekenen in zijn revalidatie een van de oefeningen die hem een positieve ervaring bij zijn herstel gaf.